Trên cơ sở Kế hoạch và hướng dẫn của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 19/KH-UBND ngày 25/01/2022 về thực hiện nhiệm vụ công tác Tư pháp năm 2022, trong đó có nội dung công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.  Sở Tư pháp đã ban hành 04 văn bản hướng dẫn, đôn đốc việc triển khai thực hiện các văn bản này. 

Sở Tư pháp cũng đã phối hợp với các cơ quan có liên quan và các huyện, thành phố, thị xã tuyên truyền rộng rãi về Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đến cán bộ, Nhân dân thông qua các hình thức như: báo chí, truyền hình, qua hệ thống cổng/trang thông tin điện tử… Đặc biệt phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức 01 Hội nghị cấp tỉnh, chỉ đạo các địa phương tổ chức 13 hội nghị cấp huyện để tập huấn chuyên sâu về nội dung Quyết định số 25/2021/QĐ-và Thông tư số 09/2021/TT-BTP cho đội ngũ cán bộ quản lý và công chức phụ trách tham mưu thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật. Phát hành Sổ tay xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cấp phát miễn phí cho các địa phương. Chỉ đạo UBND các cấp quán triệt nghiêm túc việc thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức và truyền thông rộng rãi cho người dân, tại cấp xã chỉ đạo tăng cường lồng ghép tuyên truyền trong sinh hoạt thôn, xóm, qua hệ thống truyền thanh ở cơ sở…  Nhờ làm tốt công tác quán triệt, tuyên truyền, tập huấn nên cán bộ, Nhân dân, đặc biệt là đội ngũ công chức tham mưu thực hiện nhiệm vụ đã nắm vững các quy định, từ đó tham mưu thực hiện đảm bảo thực chất và hiệu quả, tuân thủ theo đúng quy định về thời gian, trình tự, thủ tục.

Sở Tư pháp phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức 01 Hội nghị cấp tỉnh về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Nhằm nắm bắt thực trạng công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Sở Tư pháp thường xuyên theo dõi, đồng thời tổ chức kiểm tra tại một số địa phương. Sở đã tham mưu Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh đã thành lập 03 đoàn kiểm tra, trực tiếp kiểm tra tại một số đơn vị cấp huyện và cấp xã, thành lập đoàn kiểm tra công tác tư pháp trong đó có nội dung kiểm tra về tình hình, kết quả thực hiện công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Ngoài ra, để phục vụ xem xét, công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, UBND tỉnh giao Sở Tư pháp trực tiếp thẩm định việc thực hiện nhiệm vụ này tại một số địa phương. 

Đoàn công tác của Sở Tư pháp thẩm định kết quả thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật tại một số địa phương

Thông qua kiểm tra và nắm bắt thực tiễn triển khai Bộ tiêu chí tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tư pháp kịp thời tham mưu các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho các địa phương và nâng cao chất lượng công tác này. Theo đó Sở Tư pháp đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiều nội dung liên quan đến tiếp cận pháp luật như: việc đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở; việc bố trí và phân công công chức trong thực hiện nhiệm vụ, việc bố trí nguồn lực và điều kiện bảo đảm thực hiện…  Đặc biệt Sở Tư pháp đã tiến hành rà soát các mô hình thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tại các ngành, địa phương, đơn vị, trên cơ sở đó đã tổng hợp, chọn lọc và giới thiệu một số mô hình để các địa phương tham khảo và nhân rộng gắn với việc thực hiện tiêu chí thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật trong bộ tiêu chí tiếp cận pháp luật và tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao.

Qua theo dõi của Sở Tư pháp và tổng hợp báo cáo của UBND cấp huyện, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật về cơ bản được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo và quan tâm bố trí nguồn lực thực hiện, đến nay về cơ bản công tác này đã đi vào nề nếp. Đội ngũ công chức trực tiếp tham mưu thực hiện nhiệm vụ được tập huấn, bồi dưỡng đầy đủ, nhìn chung đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Việc đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định. Nhờ đó góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, Nhân dân; bảo đảm quyền được tiếp cận thông tin của công dân đối với các quy định của pháp luật; xây dựng nền hành chính cơ sở ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại. Trong năm 2022 toàn tỉnh có 209/216 xã, phường thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Có 07 đơn vị cấp xã không đạt chuẩn tiếp cận pháp luật do có người đứng đầu cấp ủy, chính quyền bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ. 

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế như:  một số địa phương thiếu chủ động trong việc triển khai thực hiện, một số đơn vị cấp xã triển khai thực hiện còn chậm, chưa kịp thời, việc thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật có nơi còn chưa đảm bảo, một số hồ sơ có tiêu chí thực hiện còn hình thức; mối quan hệ phối hợp giữa các UBND cấp xã với các tổ chức, đơn vị cấp xã, giữa các công chức có liên quan thuộc UBND cấp xã chưa thực sự chặt chẽ, cá biệt một số địa phương chủ yếu do Công chức Tư pháp - Hộ tịch thực hiện; Một số địa phương chưa tập trung xây dựng các tiêu chí một cách thực chất, bền vững mà chủ yếu tập trung vào việc đánh giá để phục vụ xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới hoặc để đảm bảo số lượng dẫn đến đánh giá chưa thực sự khách quan, thực chất; Một số đơn vị cấp xã lưu trữ hồ sơ các tiêu chí tiếp cận pháp luật không khoa học, còn lúng túng trong tập hợp tài liệu minh chứng; Nguồn lực bố trí cho nhiệm vụ chuẩn tiếp cận pháp luật nhìn chung còn hạn chế nhất là kinh phí,đặc biệt là ở cấp xã…

Để tiếp tục thực hiện nghiêm túc và nâng cao chất lượng công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, trong năm 2023, Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị cấp huyện thực hiện có hiệu quả Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg, Thông tư 09/2021/TT-BTP và các văn bản có liên quan. Tăng cường tuyên truyền Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư 09/2021/TT-BTP rộng rãi trong cán bộ, Nhân dân, chú trọng tổ chức tập huấn chuyên sâu nội dung này cho thành viên Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện và cán bộ, công chức Ủy ban nhân dân cấp xã có liên quan để nâng cao nhận thức, trách nhiệm và kiến thức, nghiệp vụ nhằm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ này. Thực hiện nghiêm túc công tác theo dõi, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, chấn chỉnh kịp thời tình trạng tham mưu không hiệu quả các chỉ tiêu, tiêu chí; giải quyết kịp thời các vấn đề về tiếp cận pháp luật tại địa phương; đôn đốc các đơn vị cấp xã phân công nhiệm vụ, lưu trữ hồ sơ, tài liệu phục vụ việc đánh giá và tổ chức đánh giá đúng thời gian, đảm bảo chất lượng; nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật đặc biệt là phân công nhiệm vụ và phân công đơn vị để các thành viên theo dõi đảm bảo hoạt động tích cực, thường xuyên và trách nhiệm. Bên cạnh đó tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo UBND các cấp nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong chỉ đạo, hướng dẫn công tác tiếp cận pháp luật tại địa phương, chú trọng phân công nhiệm vụ cụ thể cho các công chức chuyên môn có liên quan và theo dõi việc phối hợp giữa công chức các ngành với công chức tư pháp để hoàn thành nhiệm vụ một cách khoa học và đảm bảo thời gian, chất lượng; đồng thời tăng cường thực hiện và chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính tránh trường hợp người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường, thị trấn bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự;Tăng cường bố trí kinh phí đảm bảo xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đặc biệt là kinh phí công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở./.

  Thiều Chiên