Với vai trò là cơ quan thường trực trong lĩnh vực cải cách thể chế, ngành Tư pháp đã tranh thủ được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, bám sát các chương trình, kế hoạch, chủ động, linh hoạt chỉ đạo công tác cải cách thể chế. Nhờ đó, kết quả công tác cải cách thể chế trên địa bàn Hà Tĩnh giai đoạn 2021-2023 đạt được nhiều kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả bộ máy chính quyền các cấp; có tác động phục hồi, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Đoàn giám sát của HĐND tỉnh giám sát chuyên đề “Công tác cải cách hành chính trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 - 2023” tại Sở Tư pháp

         Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật được triển khai đúng quy định, đảm bảo ban hành kịp thời theo các nội dung giao quy định chi tiết tại văn bản trung ương cũng như giải quyết những vấn đề cấp bách phát sinh trên địa bàn. Quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các cơ quan tham mưu xây dựng văn bản đã có nhiều đổi mới và đề cao trách nhiệm ngay từ khâu xây dựng dự thảo, góp ý kiến, thẩm định, thẩm tra đến tiếp thu, chỉnh lý các dự thảo, bảo đảm phù hợp, thống nhất với các quy định của Hiến pháp, Luật và các văn bản hướng dẫn khi trình thông qua hoặc ban hành. Vì vậy, văn bản của HĐND, UBND các cấp ban hành cơ bản tuân thủ trình tự, thủ tục theo quy định pháp luật, đảm bảo về thẩm quyền, nội dung, thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản. Giai đoạn 2021-2023, các sở, ban, ngành và địa phương đã thực hiện góp ý 467 văn bản QPPL của Trung ương, địa phương; Sở Tư pháp thẩm định 198 dự thảo văn bản QPPL, Phòng Tư pháp thẩm định 136 văn bản QPPL. Trong giai đoạn này, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành 181 văn bản gồm 57 Nghị quyết và 124 Quyết định bao trùm lên tất cả các lĩnh vực kinh tế-xã hội của tỉnh; HĐND, UBND cấp huyện đã ban hành 136 văn bản, gồm 06 Nghị quyết và 130 Quyết định chủ yếu là quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các phòng, ban của UBND cấp huyện; HĐND, UBND cấp xã không ban hành văn bản QPPL.

Trong công tác tổ chức thi hành pháp luật, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố, thị xã triển khai thực hiện để đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ở từng lĩnh vực và từng địa phương. Bên cạnh đó, Sở cũng ban hành các văn bản hướng dẫn các sở, ngành, địa phương về chuyên môn, nghiệp vụ theo dõi tình hình thi hành pháp luật, kịp thời định hướng các nhiệm vụ, nội dung cần thực hiện cũng như tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật tại các sở, ngành, địa phương. Cùng với đó, việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật được các ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, tạo được nhiều chuyển biến tích cực trong việc thi hành pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành.

Xác định được vai trò quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), hàng năm UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch, hàng quý Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh ban hành văn bản hướng dẫn, định hướng nội dung và hình thức triển khai công tác này. Nhờ đó, nội dung PBGDPL tiếp tục đảm bảo gắn với thực tiễn cuộc sống và yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý xã hội trong từng giai đoạn, phù hợp với đặc trưng từng địa bàn, đối tượng cụ thể, chú trọng tuyên truyền các văn bản pháp luật mới, các vấn đề mang tính thời sự, thiết yếu, được xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận, các lĩnh vực trọng tâm trong kế hoạch chỉ đạo điều hành phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, các vấn đề, lĩnh vực liên quan mật thiết đến đời sống Nhân dân. Hình thức PBGDPL được triển khai đa dạng, phong phú, kết hợp có hiệu quả giữa các hình thức tuyên truyền pháp luật truyền thống và các hình thức mới, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác này. Từ năm 2021 đến nay, Sở Tư pháp đã phối hợp xây dựng 33 Chương trình Pháp luật và Đời sống phát sóng trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; Phối hợp với các địa phương, đơn vị tổ chức hơn 50 cuộc tập huấn kiến thức pháp luật và kỹ năng cho đội ngũ hòa giải viên, tuyên truyền viên; In ấn, phát hành 4.500 cuốn Bản tin Tư pháp; 95.000 tài liệu tuyên truyền pháp luật dưới dạng tờ gấp, tờ rơi, sổ tay.... Đáng chú ý, trong giai đoạn 2021-2023, Sở Tư pháp đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến và Hội thi pháp luật dưới hình thức sân khấu hóa. Đặc biệt, năm 2023 tổ chức thành công Hội thi Hòa giải viên giỏi tỉnh dưới hình thức sân khấu hóa. Trên cơ sở kết quả Hội thi cấp tỉnh, đội thi huyện Kỳ Anh được lựa chọn đại diện tỉnh nhà tham gia và đạt giải Nhất tại Hội thi khu vực miền Bắc và vòng thi toàn quốc.

Công tác tự kiểm tra, kiểm tra, rà soát và hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần hoàn thiện hệ thống văn bản QPPL của địa phương. Ở cấp tỉnh, từ 2021 đến nay đã thực hiện tự kiểm tra 124 văn bản QPPL do UBND cùng cấp ban hành. Qua kiểm tra cho thấy, cơ bản các văn bản quy phạm pháp luật do UBND tỉnh ban hành đảm bảo đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền, nội dung văn bản theo quy định của pháp luật và đáp ứng được nhu cầu quản lý nhà nước của tỉnh. Thực hiện kiểm tra theo thẩm quyền 391 văn bản do HĐND, UBND cấp huyện (trong đó có 136 văn bản QPPL), qua đó phát hiện 03 văn bản chưa phù hợp với nội dung và đã được xử lý theo quy định. Ở cấp huyện cũng thường xuyên thực hiện tự kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật do UBND ban hành. Theo đó đã tổ chức tự kiểm tra 136 văn bản quy phạm pháp luật. Kết quả tự kiểm tra không phát hiện văn bản trái pháp luật do cấp huyện ban hành.

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, công tác cải cách thể chế vẫn còn một số tồn tại hạn chế như: Một số cơ quan chưa chủ động thực hiện việc lập đề nghị xây dựng dự thảo văn bản; Một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa kịp thời đổi mới nội dung, hình thức PBGDPL, còn nặng tính truyền thống, chủ yếu xuất phát từ ý chí mong muốn từ phía cơ quan quản lý nhà nước để phục vụ nhu cầu quản lý, chưa xuất phát từ nhu cầu, mong muốn của người dân; Trách nhiệm của người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị, chưa cao; chưa tập trung chỉ đạo đôn đốc hiệu quả; Năng lực tham mưu về cải cách thể chế của một số cán bộ còn hạn chế, thiếu sáng tạo, chưa mạnh dạn đề xuất các giải pháp mới có tính đột phá trong cải cách thể chế; ...