Nhân dịp 80 năm Ngày truyền thống ngành Tư pháp, Sở Tư pháp Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu bài viết của Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải
NGÀNH TƯ PHÁP HÀ TĨNH THỰC HIỆN TỐT VAI TRÒ “NGƯỜI GÁC CỔNG” VỀ CÁC VẤN ĐỀ PHÁP LÝ
Đồng chí VÕ TRỌNG HẢI
Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh
Những năm qua, Hà Tĩnh đã có bước chuyển mình mạnh mẽ, đạt nhiều thành tựu kinh tế - xã hội quan trọng; bức tranh kinh tế - xã hội của tỉnh có những điểm sáng tích cực; thu hút triển khai các dự án đầu tư trọng điểm, quy mô lớn, tạo động lực mang tính đột phá để Hà Tĩnh vươn lên. Những kết quả đó là minh chứng rõ nét cho sự lãnh đạo đúng đắn, nhất quán của cấp ủy, chính quyền các cấp và tinh thần đoàn kết, đồng thuận, quyết tâm cao của toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân trong tỉnh.
Trong tiến trình phát triển của tỉnh nhà, ngành Tư pháp đã có những đóng góp quan trọng, phát huy vai trò là “người gác cổng” pháp lý, góp phần hoàn thiện hệ thống quy định, chính sách, tạo nền tảng pháp lý quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội; giữ vững kỷ cương, bảo đảm an toàn xã hội, tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thuận lợi. Ngành đã tích cực triển khai, cụ thể hóa các chủ trương lớn về lĩnh vực tư pháp, pháp luật; trong đó nổi bật là việc tham mưu xây dựng Chương trình hành động số 24-CTr/TU ngày 07/02/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh triển khai Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Đặc biệt, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật - một trong “bộ tứ trụ cột” của tiến trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, ngành Tư pháp đã kịp thời tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh ban hành Chương trình hành động, Kế hoạch triển khai, cụ thể hóa các nhiệm vụ, bám sát thực tiễn địa phương. Đây là cơ sở quan trọng để hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh.
Ngành Tư pháp đã khẳng định vai trò là trụ cột pháp lý thông qua công tác thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật - khâu then chốt quyết định chất lượng, tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và đồng bộ của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh. Trước yêu cầu ngày càng cao về tiến độ, chất lượng và sự linh hoạt về chính sách, ngành Tư pháp đã đổi mới phương pháp làm việc, nâng cao năng lực đội ngũ, siết chặt kỷ luật chuyên môn và phát huy cao độ vai trò quản lý và công tác tham mưu. Nhờ đó, 100% dự thảo văn bản quy phạm pháp luật được thẩm định bảo đảm đúng trình tự, thủ tục, chất lượng và tiến độ, được UBND tỉnh và các cơ quan ghi nhận, đánh giá cao. Vai trò “tiền kiểm” của ngành Tư pháp ngày càng được khẳng định, góp phần kiểm soát chặt chẽ nội dung văn bản trước khi ban hành.
Cùng với đó, Ngành đã chủ động triển khai nghiêm túc công tác tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật sau khi ban hành. Đây là khâu quan trọng nhằm kịp thời phát hiện, xử lý những nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp, góp phần bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ, ổn định và minh bạch của hệ thống quy định pháp luật. Hoạt động này không chỉ nâng cao chất lượng quản lý nhà nước bằng pháp luật mà còn đáp ứng tốt hơn yêu cầu điều hành linh hoạt, hiệu quả trong bối cảnh đổi mới.
Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải làm việc với Sở Tư pháp
Một dấu ấn quan trọng của Ngành là đã tham mưu xử lý các vấn đề pháp lý phức tạp phát sinh từ thực tiễn quản lý nhà nước, nhất là trong quá trình triển khai các dự án đầu tư trọng điểm và giải quyết những vụ việc tồn đọng kéo dài, có tính chất liên ngành. UBND tỉnh đã phân công Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan nghiên cứu, đánh giá toàn diện các khía cạnh pháp lý, tham mưu phương án xử lý hàng trăm vụ việc mỗi năm, bảo đảm đúng quy định pháp luật, phù hợp với chủ trương của tỉnh và sát với điều kiện thực tiễn. Đây là nhiệm vụ khó, yêu cầu cao về chuyên môn và tư duy tổng hợp liên ngành, đòi hỏi sự thận trọng, khách quan và căn cứ pháp lý chặt chẽ.
Ngành Tư pháp cũng đóng góp quan trọng tháo gỡ “điểm nghẽn” pháp lý, bảo đảm định hướng chỉ đạo đúng đắn và nâng cao tính khả thi trong tổ chức thực hiện, đồng hành cùng UBND tỉnh và các sở, ngành, đơn vị, địa phương trong quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật và giải quyết các vấn đề phát sinh từ thực tiễn quản lý nhà nước. Sự tin tưởng của Lãnh đạo tỉnh là minh chứng cho năng lực chuyên môn, tính chuyên nghiệp và vai trò ngày càng được nâng cao của Sở trong hệ thống chính quyền địa phương.
Gắn liền với công tác hoàn thiện thể chế, nhiệm vụ nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật luôn được tỉnh đặc biệt coi trọng, trong đó công tác quản lý, xử lý vi phạm hành chính giữ vai trò nòng cốt trong thiết lập kỷ cương, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn. Ngành Tư pháp đã phát huy tốt vai trò quản lý nhà nước trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính, đặc biệt là việc kiểm soát tính pháp lý trong toàn bộ quy trình xử phạt vi phạm hành chính; góp phần nâng cao chất lượng ban hành quyết định hành chính, bảo đảm tính hợp pháp, giảm thiểu sai sót trong quá trình thực thi, tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.
Lãnh đạo UBND tỉnh đánh giá cao những sáng kiến bước đầu và quyết tâm của Sở Tư pháp trong thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện của ngành, tiêu biểu là mô hình “Một điểm đến Tư pháp” tích hợp các dịch vụ pháp lý thiết yếu, thân thiện, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp; việc triển khai cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực gắn với công chứng điện tử. Các mô hình, sáng kiến này phù hợp với định hướng phát triển nền tư pháp số, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, góp phần thúc đẩy cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật.
Trong bối cảnh thế giới có những thay đổi mang tính thời đại sâu sắc, đất nước bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, đẩy mạnh cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy và hoàn thiện, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam không chỉ là nhiệm vụ chiến lược của quốc gia mà còn là trọng trách cụ thể của từng địa phương. Chính vì vậy, ngành Tư pháp cần tiếp tục phát huy tốt vai trò “gác cổng pháp lý”, tham mưu hoàn thiện thể chế, bảo đảm sự thống nhất, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả trong xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh, tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, tham mưu thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 197/2025/QH15 của Quốc hội và Chương trình hành động số 45-CTr/TU của Tỉnh ủy; gắn với Nghị quyết số 27-NQ/TW và các Nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị (Nghị quyết số 57-NQ/TW, số 59-NQ/TW và số 68-NQ/TW) nhằm đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật trên địa bàn tỉnh.
Thứ hai, tổ chức thực hiện nghiêm túc Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Chú trọng công tác nghiên cứu những yêu cầu đặt ra đối với hệ thống pháp luật trong tình hình mới. Nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật ngay từ khâu phối hợp xây dựng và thẩm định, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Đề cao nguyên tắc công khai, minh bạch, dân chủ trong quy trình xây dựng pháp luật, đặc biệt chú trọng quy trình tiếp nhận, lắng nghe, chắt lọc và phản hồi các ý kiến đóng góp của người dân, doanh nghiệp và các đối tượng chịu tác động chính sách.
Thứ ba, tăng cường công tác tự kiểm tra, kiểm tra, rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhằm kịp thời phát hiện, tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc về thể chế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, cần kiên quyết xử lý các văn bản có nội dung trái pháp luật, không để xảy ra tình trạng các quy định sai sót gây ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Thông qua công tác kiểm tra, các cơ quan soạn thảo cần nhận diện rõ sai sót để khắc phục, đồng thời cảnh báo các lỗi thường gặp, chỉ rõ nguyên nhân, nâng cao chất lượng văn bản từ khâu soạn thảo.
Thứ tư, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, đánh giá tình hình thi hành pháp luật. Ngành Tư pháp cần thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ này; tổ chức các hội nghị, lớp tập huấn chuyên sâu để bồi dưỡng kỹ năng và nghiệp vụ cho đội ngũ thực hiện. Đồng thời, cần thiết lập và đa dạng hóa các hình thức tiếp nhận kiến nghị, phản ánh từ người dân, doanh nghiệp liên quan đến quá trình xây dựng và thi hành pháp luật theo hướng thân thiện, linh hoạt, dễ tiếp cận, đảm bảo việc xử lý được thực hiện khách quan, đúng quy định và kịp thời.
Thứ năm, chủ động dự báo, sớm phát hiện những vấn đề pháp lý, vướng mắc có thể phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Từ đó, kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh các phương án xử lý hiệu quả, đảm bảo tính pháp lý chặt chẽ, hài hòa lợi ích, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững của địa phương.
Thứ sáu, xây dựng ngành Tư pháp theo phương châm “Pháp quyền số - Pháp lý thông minh - Tư pháp thân thiện - Phụng sự Nhân dân”; trong đó trọng tâm là phát triển nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao, có tư duy đổi mới và năng lực thích ứng với yêu cầu công việc trong môi trường số. Đồng thời, ngành Tư pháp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big data) trong hoạt động chuyên môn, quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ pháp lý phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Bước vào giai đoạn phát triển mới, nhiều thời cơ thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, bản lĩnh và trách nhiệm, ngành Tư pháp Hà Tĩnh sẽ tiếp tục đổi mới, sáng tạo, tận tụy cống hiến, ngày càng vững mạnh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, tiếp tục khẳng định vai trò là cơ quan “gác cổng” pháp luật tin cậy cho hệ thống chính trị của tỉnh, góp phần bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân và phục vụ thiết thực đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà./.