Trên cơ sở Kế hoạch và hướng dẫn của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 40/KH-UBND ngày 20/02/2023 về thực hiện nhiệm vụ công tác tư pháp, trong đó có nhiệm vụ công tác chuẩn tiếp cận pháp luật. Trong Kế hoạch này UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai có hiệu quả Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó UBND tỉnh giao Sở Tư pháp chủ trì tham mưu UBND tỉnh hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này.

Theo nhiệm vụ được phân công, Sở Tư pháp đã phối hợp với các cơ quan có liên quan và các huyện, thành phố, thị xã tuyên truyền rộng rãi về Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đến cán bộ, Nhân dân thông qua các hình thức như: báo chí, truyền hình, qua hệ thống cổng/trang thông tin điện tử… Hướng dẫn UBND các cấp quán triệt nghiêm túc việc thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức và truyền thông rộng rãi cho người dân.

Nhằm hỗ trợ các địa phương thực hiện có hiệu quả các tiêu chí tiếp cận pháp luật, trong năm 2023, Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức 12 hội nghị tập huấn cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật và hòa giải viên ở cơ sở. Xây dựng và cấp phát miễn phí 4.000 cuốn tài liệu giới thiệu Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cho các địa phương. Phát hành 2.000 cuốn Bản Tin Tư pháp với nhiều tin, bài có nội dung tuyên truyền pháp luật. Ngoài ra các đề cương tuyên truyền Luật, Nghị định, Thông tư mới được Sở cập nhật kịp thời trên chuyên mục PBGDPL- Cổng thông tin điện tử của Sở để các ngành, địa phương khai thác.

Đặc biệt trong năm, Sở tham mưu UBND tỉnh tổ chức thành công Hội thi Hòa giải viên giỏi năm 2023. Hội thi được tổ chức dưới hình thức sân khấu hóa, thông qua hội thi, các quy định pháp luật được khéo léo tuyên truyền một cách sinh động. Hội thi được tổ chức thành công đã góp phần nâng cao nhận thức hơn nữa của toàn xã hội về vị trí, vai trò và ý nghĩa của công tác hòa giải. Đây cũng là diễn đàn để các hòa giải viên giao lưu, trao đổi kinh nghiệm nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng của bản thân để tiếp tục cống hiến cho công tác này. Tại Hội thi cấp tỉnh, đội thi huyện Kỳ Anh xuất sắc đạt giải Nhất, tiếp tục đại diện tỉnh nhà tham gia và đạt giải nhất tại Hội thi Hòa giải viên giỏi khu vực Miền Bắc và vòng thi toàn quốc. 

Nhằm nắm bắt thực trạng công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Sở Tư pháp tham mưu Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh đã thành lập 03 đoàn kiểm tra, trực tiếp kiểm tra tại 06 đơn vị cấp huyện và 12 đơn vị cấp xã trong đó có nội dung kiểm tra công tác chuẩn tiếp cận pháp luật. Tại cấp huyện, Phòng Tư pháp đã tham mưu UBND huyện hoặc Hội đồng phối hợp PBGDPL cùng cấp lồng ghép kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong các đợt kiểm tra công tác tư pháp hoặc công tác phổ biến giáo dục pháp luật.

Đoàn kiểm tra của Hội đồng phối hợp PBGDP tỉnh kiểm tra

công tác PBGDPL tại UBND huyện Hương Sơn

Gắn với thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, trong năm 2023, UBND tỉnh giao Sở Tư pháp trực tiếp thẩm định, thẩm tra việc thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật đối với 02 huyện có hồ sơ trình công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới và 42 xã (trong đó có 04 xã có hồ sơ trình công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, 28 xã có hồ sơ trình công nhận nông thôn mới nâng cao, 10 xã có hồ sơ trình công nhận nông thôn mới kiểu mẫu).

Thông qua kiểm tra và nắm bắt thực tiễn triển khai Bộ tiêu chí tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP, Sở Tư pháp kịp thời tham mưu các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho các địa phương và nâng cao chất lượng công tác này. Theo đó Sở Tư pháp đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiều nội dung liên quan đến tiếp cận pháp luật như: việc đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở; việc bố trí và phân công công chức trong thực hiện nhiệm vụ, việc bố trí nguồn lực và điều kiện bảo đảm thực hiện…  Đặc biệt Sở Tư pháp đã tiến hành rà soát các mô hình thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tại các ngành, địa phương, đơn vị, trên cơ sở đó đã tổng hợp, chọn lọc và giới thiệu một số mô hình để các địa phương tham khảo và nhân rộng gắn với việc thực hiện tiêu chí thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật trong bộ tiêu chí tiếp cận pháp luật và tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao.

Tại các địa phương, Ủy ban nhân dân cấp huyện chỉ đạo phòng Tư pháp và các phòng có liên quan thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn cho cấp xã trong quá trình triển khai thực hiện, đặc biệt là việc phối hợp triển khai giữa các bộ phận chuyên môn phụ trách; xây dựng hồ sơ phục vụ kiểm tra, đánh giá, xây dựng các mô hình thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật và hòa giải ở cơ sở.

Qua theo dõi của Sở Tư pháp và tổng hợp báo cáo của UBND cấp huyện, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật về cơ bản được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo và quan tâm bố trí nguồn lực thực hiện, đến nay về cơ bản công tác này đã đi vào nề nếp. Đội ngũ công chức trực tiếp tham mưu thực hiện nhiệm vụ được tập huấn, bồi dưỡng đầy đủ, nhìn chung đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Việc đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định. Nhờ đó góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, Nhân dân; bảo đảm quyền được tiếp cận thông tin của công dân đối với các quy định của pháp luật; xây dựng nền hành chính cơ sở ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại. Trong năm 2023 toàn tỉnh có 211/216 xã, phường thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Có 05 đơn vị cấp xã không đạt chuẩn tiếp cận pháp luật do có người đứng đầu cấp ủy, chính quyền bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ.

Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật thị xã Kỳ Anh họp đánh giá xã, phường đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2023

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế như:  một số địa phương thiếu chủ động trong việc triển khai thực hiện, một số đơn vị cấp xã triển khai thực hiện còn chậm, chưa kịp thời, việc thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật có nơi còn chưa đảm bảo, một số hồ sơ có tiêu chí thực hiện còn hình thức; mối quan hệ phối hợp giữa các UBND cấp xã với các tổ chức, đơn vị cấp xã, giữa các công chức có liên quan thuộc UBND cấp xã chưa thực sự chặt chẽ; Một số địa phương chưa tập trung xây dựng các tiêu chí một cách thực chất, bền vững mà chủ yếu tập trung vào việc đánh giá để phục vụ xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới hoặc để đảm bảo số lượng dẫn đến đánh giá chưa thực sự khách quan, thực chất; Một số đơn vị cấp xã lưu trữ hồ sơ các tiêu chí tiếp cận pháp luật không khoa học, còn lúng túng trong tập hợp tài liệu minh chứng; Nguồn lực bố trí cho nhiệm vụ chuẩn tiếp cận pháp luật nhìn chung còn hạn chế nhất là kinh phí,đặc biệt là ở cấp xã…

Để tiếp tục thực hiện nghiêm túc và nâng cao chất lượng công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, trong năm 2024, Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị cấp huyện thực hiện có hiệu quả Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg, Thông tư 09/2021/TT-BTP và các văn bản có liên quan. Tăng cường tuyên truyền Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư 09/2021/TT-BTP rộng rãi trong cán bộ, Nhân dân, chú trọng tổ chức tập huấn chuyên sâu nội dung này cho thành viên Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện và cán bộ, công chức Ủy ban nhân dân cấp xã có liên quan để nâng cao nhận thức, trách nhiệm và kiến thức, nghiệp vụ nhằm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ này. Thực hiện nghiêm túc công tác theo dõi, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, chấn chỉnh kịp thời tình trạng tham mưu không hiệu quả các chỉ tiêu, tiêu chí; giải quyết kịp thời các vấn đề về tiếp cận pháp luật tại địa phương; đôn đốc các đơn vị cấp xã phân công nhiệm vụ, lưu trữ hồ sơ, tài liệu phục vụ việc đánh giá và tổ chức đánh giá đúng thời gian, đảm bảo chất lượng; nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật đặc biệt là phân công nhiệm vụ và phân công đơn vị để các thành viên theo dõi đảm bảo hoạt động tích cực, thường xuyên và trách nhiệm. Bên cạnh đó tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo UBND các cấp nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong chỉ đạo, hướng dẫn công tác tiếp cận pháp luật tại địa phương, chú trọng phân công nhiệm vụ cụ thể cho các công chức chuyên môn có liên quan và theo dõi việc phối hợp giữa công chức các ngành với công chức tư pháp để hoàn thành nhiệm vụ một cách khoa học và đảm bảo thời gian, chất lượng; đồng thời tăng cường thực hiện và chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính tránh trường hợp người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường, thị trấn bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; Tăng cường bố trí kinh phí đảm bảo xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đặc biệt là kinh phí công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở./.

                                                                               Thiều Chiên