Như chúng ta đã biết, Công chứng hợp đồng, giao dịch là việc công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự bằng văn bản. Theo quy định của pháp luật tùy từng trường hợp cụ thể hợp đồng, giao dịch bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực hoặc do cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng. Khi hợp đồng, giao dịch đã được công chứng thì nội dung và hình thức của hợp đồng, giao dịch đã được chứng nhận tính xác thực và hợp pháp để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên đối với hợp đồng giao dịch thì vấn đề then chốt cần xác định rõ là “tài sản của ai” để xác định người nào có quyền định đoạt đối với tài sản. Vì vậy, khi thực hiện công chứng về hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất  hoặc quyền  sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cần  theo tôi, cần xem xét một số vấn đề như sau:

         Khi thực hiện công chứng các hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, công chứng viên cần xem xét kỹ về tình trạng hôn nhân đối với các cá nhân tham gia hợp đồng,  giao dịch, nhất là đối với bên chuyển nhượng, bên thế chấp; Đối với các cá nhân đã có vợ, chồng thì cần căn cứ quy định của Điều 43, Điều 44 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 để xem xét về tài sản riêng của cá nhân. Theo đó Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về Tài sản riêng của vợ, chồng  quy định: Tài sản riêng của vợ, chồng  gồm tài sản của mỗi người trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được cho tặng riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ chồng theo quy định tại các Điều 38, 39,40 của Luật. Tại Điều 44 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 về Chiếm hữu, sử dụng định đoạt tài sản riêng quy định: Vợ chồng có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng của mình; nhập hoặc không nhập tài sản riêng vào tài sản chung; Khi tiếp nhận  hồ sơ hợp đồng, giao dịch cần xem xét kỹ thông tin trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất đối với nguồn gốc sử dụng đất là do chuyển nhượng, thừa kế, chia tài sản... và các thông tin liên quan khác để xác định đó là tài sản chung hay riêng.

          Mặt khác, tại khoản 4 Điều 98 Luật Đất đai năm 2013  về nguyên tắc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định: Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất  hoặc hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng thì phải ghi cả họ, tên vợ và họ tên chồng vào Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trừ trường hợp vợ và chồng có thỏa thuận ghi tên một người.

          Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng  mà giấy chứng nhận đã cấp chỉ ghi họ, tên  của người vợ hoặc chồng thì được cấp đổi  sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất  hoặc quyền  sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất  ghi cả họ, tên vợ hoặc họ tên chồng nếu có yêu cầu. Do vậy, khi xem  xét tài sản là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất  hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất công chứng viên cũng cần lưu ý bởi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có thể ghi tên một trong  hai vợ chồng theo quy định của pháp luật.

          Việc áp dụng đúng các quy định của pháp luật khi thực hiện công chứng các hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản riêng, chung của cá nhân, của vợ, chồng là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có vai trò hết sức quan trọng nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho cá nhân, tổ chức và các bên liên quan./.  

Trần Thị Thúy Vinh