Thực hiện Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay; Quyết định số 1985/QĐ-BTP ngày 13/7/2012 của Bộ Tư pháp ban hành Kế hoạch triển khai đăng ký nuôi con nuôi thực tế theo quy định của Luật Nuôi con nuôi; Nghị định số 24/2019/NĐ-CP ngày 5/3/2019 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 quy định chi tiết một số điều của Luật Nuôi con nuôi, UBND tỉnh và UBND các huyện, thành phố, thị xã đã ban hành các văn bản chỉ đạo tổ chức thực hiện. Sở Tư pháp, phòng Tư pháp cũng thường xuyên kịp thời giải đáp các vướng mắc về công tác đăng ký nuôi con nuôi…Nhờ đó công tác nuôi con nuôi trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

        Thứ nhất, về công tác chỉ đạo, điều hành

        UBND các huyện, thành phố, thị xã đã chỉ đạo Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật đưa nội dung pháp luật nuôi con nuôi vào kế hoạch tuyên truyền, phổ biến giáo dục hàng năm. Đồng thời, thực hiện tuyên truyền bằng nhiều hình thức thích hợp, như: cập nhật các văn bản mới nhất, đồng thời quán triệt các quy định về thủ tục đăng ký nuôi con nuôi trên Website của UBND huyện và hệ thống gửi nhận văn bản điện tử để các xã, thị trấn theo dõi, thực hiện việc giải quyết nuôi con nuôi; đăng tải trên mạng xã hội facebook để cán bộ, công chức và nhân dân thuận tiện trong việc nghiên cứu, tìm hiểu; rà soát, nắm bắt số trẻ em thuộc đối tượng nuôi con nuôi để tuyên truyền, vận động thực hiện đăng ký theo quy định Luật Nuôi con nuôi. Các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh cũng thực hiện phổ biến pháp luật về nuôi con nuôi qua các cuộc họp thôn xóm, sử dụng hệ thống loa truyền thanh cơ sở.

        Hàng năm, Sở Tư pháp ban hành các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ, chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ về công tác nuôi con nuôi. Khi phát hiện một số trường hợp nhận con nuôi có dấu hiệu vi phạm pháp luật nuôi con nuôi, Sở Tư pháp đã ban hành văn bản gửi UBND các huyện, thành phố, thị xã chấn chỉnh tình trạng này. Để thực hiện Kế hoạch số 155/KH-UBND ngày 31/5/2019 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Nghị định số 24/2019/NĐ-CP, Sở Tư pháp ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện các quy định mới của Nghị định số 24/2019/NĐ-CP như thẩm quyền đăng ký việc nuôi con nuôi trong nước, trách nhiệm rà soát, tìm người trong nước nhận trẻ em làm con nuôi. Để công chức Tư pháp - Hộ tịch cấp xã thực hiện thống nhất việc lập hồ sơ đăng ký nuôi con nuôi trong nước, khắc phục những thiếu sót trong hồ sơ cũng như trình tự, thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi trong nước trong thời gian qua, Sở Tư pháp cũng đã sao gửi Bộ danh mục giấy tờ, tài liệu hồ sơ đăng ký nuôi con nuôi trong nước do Cục Con nuôi ban hành gửi UBND các huyện, thành phố, thị xã phổ biến đến UBND cấp xã trên địa bàn để thực hiện.

Lễ giao nhận trẻ em được gia đình người nước ngoài nhận nuôi

        Thứ hai, về quá trình giải quyết đăng ký nuôi con nuôi

        Về cơ bản, việc giải quyết nuôi con nuôi trên địa bàn tỉnh đã thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Công tác giải quyết nuôi con nuôi được thực hiện theo đúng tinh thần nhân đạo, tự nguyện, hạn chế các vi phạm như lợi dụng việc làm con nuôi của thương binh, người có công với cách mạng để hưởng chế độ, chính sách của nhà nước…Công chức Tư pháp - Hộ tịch đã hướng dẫn, giải thích rõ ràng cho các đối tượng cho và nhận nuôi con nuôi một cách tận tình, chu đáo; tiến hành kiểm tra, xác minh và thông báo tìm thân nhân trẻ bị bỏ rơi theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, nhắc nhở tuyên truyền việc thực hiện nghĩa vụ báo cáo về tình hình phát triển con nuôi. Tổng hợp chung trên địa bàn tỉnh, từ năm 2011 đến nay, Sở Tư pháp đã thực hiện đăng ký nuôi con nuôi nước ngoài 28 trường hợp; các huyện, thành phố, thị xã đã thực hiện đăng ký nuôi con nuôi trong nước 289 trường hợp.

        Thứ ba, việc đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở trợ giúp xã hội đánh giá và lập hồ sơ trẻ em có nhu cầu được nhận làm con nuôi

        Trên cơ sở đề nghị của Sở Tư pháp, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội đã chỉ đạo, đôn đốc cơ sở nuôi dưỡng (không phân biệt cơ sở công lập hay ngoài công lập) thường xuyên đánh giá việc trẻ em cần được nhận làm con nuôi, lập hồ sơ trẻ em và xin ý kiến cơ quan chủ quản theo quy định tại Khoản 2 Điều 6 Nghị định số 19/2011/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 24/2019/NĐ-CP, nhằm tránh tình trạng nuôi dưỡng tập trung trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng trong thời gian dài, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ em.

        Thứ tư, việc phối hợp liên ngành trong giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở địa phương.

        Thực hiện Quyết định số 17/2014/QĐ-UBND ngày 15/4/2014 của UBND tỉnh ban hành Quy chế phối hợp liên ngành về giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài trên địa bàn tỉnh, các đơn vị, địa phương đã thực hiện việc phối hợp trong giải quyết nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài một cách chủ động, thường xuyên, chặt chẽ, kịp thời và có hiệu quả trong các nội dung liên quan đến quy trình giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài, như: Lập biên bản trẻ em bị bỏ rơi và tiếp nhận trẻ em bị bỏ rơi vào cơ sở nuôi dưỡng; lập danh sách và hồ sơ trẻ em cần tìm gia đình thay thế; thông báo tìm gia đình thay thế cho trẻ em; giới thiệu trẻ em làm con nuôi người nước ngoài,…. Việc phối hợp được thực hiện bằng cách hình thức như trao đổi ý kiến bằng văn bản hoặc cung cấp thông tin bằng văn bản…

        Việc xác minh nguồn gốc của trẻ em bị bỏ rơi được cho làm con nuôi cũng đã được Công an tỉnh chủ động tổ chức xác minh kịp thời, đúng quy định. Đối với các trường hợp trẻ em khuyết tật, mắc bệnh hiểm nghèo, việc xác minh được rút ngắn thời gian, nhằm tạo điều kiện cho trẻ em sớm tìm được gia đình thay thế ở nước ngoài và được chữa trị, chăm sóc sức khỏe trong điều kiện y tế hiện đại.

        Với việc thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trong công tác nuôi con nuôi, sự vào cuộc của các cơ quan có liên quan, tin tưởng rằng công tác nuôi con nuôi sẽ ngày càng đạt kết quả cao hơn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước công tác này trên địa bàn tỉnh ngày một tốt hơn./.

  Kim Lân