(Hình minh họa: Internet)

Thứ nhất là giới hạn độ tuổi hành nghề công chứng: Luật Công chứng hiện hành không quy định về độ tuổi hành nghề của công chứng viên, thực tế có nhiều trường hợp công chứng viên trên 70 tuổi vẫn hành nghề công chứng. Đây là một bất cập lớn bởi vì hoạt động công chứng đòi hỏi sức khỏe tốt, minh mẫn, chính xác, thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, nghiên cứu, cập nhật pháp luật cũng như nắm bắt các vấn đề phát sinh liên quan đến công chứng. Vì vậy, để nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động này, Luật Công chứng năm 2024 quy định một trong các tiêu chuẩn bổ nhiệm công chứng viên là công dân Việt Nam không quá 70 tuổi. Trong giai đoạn chuyển tiếp, công chứng viên quá 70 tuổi đang hành nghề tại ngày Luật Công chứng năm 2024 có hiệu lực (01/7/2025) thì được tiếp tục hành nghề công chứng trong thời hạn 02 năm; công chứng viên từ đủ 68 đến đủ 70 tuổi tại ngày 01/7/2025 thì được hành nghề công chứng đến khi đủ 72 tuổi. Hết thời hạn nêu trên, công chứng viên đương nhiên miễn nhiệm.

Thứ hai là bỏ quy định miễn đào tạo nghề công chứng: Luật Công chứng năm 2014 quy định miễn đào tạo nghề công chứng đối với người đã có thời gian làm thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên từ 05 năm trở lên; Luật sư đã hành nghề từ 05 năm trở lên; Giáo sư, phó giáo sư chuyên ngành luật, tiến sĩ luật và người đã là thẩm tra viên cao cấp ngành tòa án, kiểm tra viên cao cấp ngành kiểm sát; chuyên viên cao cấp, nghiên cứu viên cao cấp, giảng viên cao cấp trong lĩnh [H1] vực pháp luật. Những người này phải tham gia khóa bồi dưỡng nghề công chứng trong thời gian 03 tháng.

Để nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động công chứng, bảo đảm hiệu quả hoạt động và sự phát triển bền vững của đội ngũ công chứng viên, Luật Công chứng năm 2024 không còn quy định về miễn đào tạo nghề công chứng, thay vào đó tất cả các đối tượng muốn bổ nhiệm công chứng viên đều phải tham gia đào tạo nghề công chứng. Tuy nhiên, đối với một số đối tượng có trình độ pháp luật cao, có thời gian giữ một số chức danh pháp lý cụ thể thì được giảm 1/2 thời gian đào tạo nghề công chứng.

Thứ ba là quy định chặt chẽ về tập sự hành nghề công chứng: Hiện nay, pháp luật quy định thời gian tập sự hành nghề công chứng là 12 tháng đối với người tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng và 06 tháng đối với người có giấy chứng nhận bồi dưỡng nghề công chứng. Để người tập sự có thời gian học hỏi, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cũng như rèn luyện các kỹ năng, đúc rút kinh nghiệm hành nghề, Luật Công chứng năm 2024 quy định tất cả các đối tượng đều phải tập sự 12 tháng. Đồng thời, Luật quy định rõ người tập sự hành nghề công chứng phải bảo đảm thời gian tập sự theo ngày, giờ làm việc của tổ chức hành nghề công chứng nhận tập sự; được hướng dẫn các kỹ năng hành nghề và thực hiện các công việc liên quan đến công chứng, chứng thực do công chứng viên hướng dẫn tập sự phân công và chịu trách nhiệm trước công chứng viên hướng dẫn tập sự về những công việc đó.

Thứ tư là mở rộng phạm vi không được bổ nhiệm công chứng viên và trường hợp miễn nhiệm công chứng viên: Để nâng cao chất lượng đội ngũ công chứng viên, Luật Công chứng năm 2024 đã bổ sung một số trường hợp không được bổ nhiệm công chứng viên, bao gồm: Người không đủ tiêu chuẩn bổ nhiệm công chứng viên; người đã bị kết án về tội phạm do cố ý, kể cả trường hợp đã được xóa án tích; người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người đang là cán bộ, công chức, viên chức, trừ viên chức của Phòng công chứng; người đang là thừa phát lại, luật sư, đấu giá viên, quản tài viên, tư vấn viên pháp luật, thẩm định viên về giá hoặc làm việc theo hợp đồng làm việc hoặc hợp đồng lao động tại doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, cơ quan, tổ chức khác hoặc tham gia công việc mà thường xuyên phải làm việc trong giờ hành chính.

Kế thừa một số quy định về miễn nhiệm công chứng viên của Luật Công chứng năm 2014, Luật Công chứng năm 2024 bổ sung hoặc quy định rõ một số trường hợp về miễn nhiệm công chứng viên đó là: Công chứng viên đương nhiên miễn nhiệm khi quá 70 tuổi; bị miễn nhiệm trong trường hợp không hành nghề công chứng trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại; bị xử phạt vi phạm hành chính từ 02 lần trở lên về hoạt động hành nghề công chứng trong thời hạn 12 tháng; hành nghề công chứng khi chưa đủ điều kiện hành nghề công chứng hoặc trong thời gian bị tạm đình chỉ hành nghề công chứng; bị xử lý kỷ luật từ 02 lần trở lên trong thời hạn 12 tháng hoặc bị kỷ luật buộc thôi việc.

Trên đây là một số quy định mới của Luật Công chứng năm 2024 về công chứng viên, nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng và trách nhiệm của đội ngũ công chứng viên, góp phần nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động công chứng trong thời gian tới./.

Hạnh Ngân