Chính quyền địa phương hai cấp - thay đổi về tổ chức, không làm xáo trộn quyền lợi cá nhân

Theo quy định mới, việc thực hiện chính quyền hai cấp chủ yếu nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở địa phương. Việc thay đổi tên gọi đơn vị hành chính, tổ chức lại bộ máy hành chính nhà nước tại địa phương (như sáp nhập, chia tách, thành lập đơn vị hành chính mới...) có thể dẫn đến việc thay đổi tên gọi nơi cư trú, nơi đăng ký hộ tịch hoặc nơi cấp giấy tờ hộ tịch. Tuy nhiên, người dân không phải đổi lại giấy tờ hộ tịch đã cấp trước đây vì đăng ký hộ tịch là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch của cá nhân tại thời điểm đăng ký..

Giấy tờ hộ tịch đã cấp vẫn có giá trị pháp lý

Theo quy định tại Điều 75 Luật Hộ tịch: “1. Sổ hộ tịch được lưu trữ trước ngày Luật này có hiệu lực vẫn có giá trị làm căn cứ chứng minh sự kiện hộ tịch của cá nhân, tra cứu, cấp bản sao trích lục hộ tịch, cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.

2. Giấy tờ hộ tịch đã cấp cho cá nhân theo quy định của pháp luật về hộ tịch trước ngày Luật này có hiệu lực vẫn có giá trị sử dụng”.

Đồng thời, theo quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị quyết 190/2025/NQ-QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước thì “Văn bản, giấy tờ đã được cơ quan, chức danh có thẩm quyền ban hành, cấp trước khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước mà chưa hết hiệu lực hoặc chưa hết thời hạn sử dụng thì tiếp tục được áp dụng, sử dụng theo quy định của pháp luật cho đến khi hết thời hạn hoặc được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, hủy bỏ, thu hồi bởi cơ quan, chức danh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc cơ quan, người có thẩm quyền”. Nội dung này tiếp tục được khẳng định tại khoản 1 Điều 14 Nghị quyết số 76/2025/NQ-UBTVQH15 ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội “Việc chuyển đổi giấy tờ cho cá nhân, tổ chức được thực hiện theo quy định tại Điều 10 của Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19 tháng 02 năm 2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước”

Do đó, các giấy tờ hộ tịch đã được cấp vẫn có giá trị sử dụng, công dân không cần phải điều chỉnh hoặc thực hiện thủ tục cấp mới.

Vai trò của UBND cấp xã trong giai đoạn chuyển tiếp

Trong bối cảnh thực hiện chính quyền hai cấp và có sự điều chỉnh đơn vị hành chính, UBND cấp xã giữ vai trò then chốt trong việc bảo đảm quyền lợi hộ tịch của công dân được duy trì ổn định, thông suốt. Cụ thể, các nhiệm vụ trọng tâm bao gồm:

- Tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân nắm rõ các quy định pháp luật liên quan đến hộ tịch trong giai đoạn chuyển đổi đơn vị hành chính, đặc biệt là việc xác lập giá trị pháp lý của các loại giấy tờ hộ tịch đã cấp trước thời điểm thay đổi. Qua đó, giúp người dân yên tâm, không thực hiện việc đổi giấy tờ một cách không cần thiết.

- Cập nhật chính xác thông tin đơn vị hành chính mới khi thực hiện thủ tục đăng ký lại khai sinh, đăng ký lại khai tử, đăng ký lại kết hôn... theo quy định tại khoản 1 Điều 30 Thông tư số 04/2020/TT-BTP “Khi có sự thay đổi về địa danh hành chính thì phần ghi địa danh hành chính trên giấy tờ hộ tịch và Sổ hộ tịch được ghi theo địa danh hành chính tại thời điểm đăng ký”. Việc cập nhật này vừa đảm bảo tính hợp pháp của giấy tờ mới, vừa tạo sự thống nhất trong hồ sơ hành chính điện tử của công dân.

Với vai trò là cơ quan trực tiếp thực hiện đăng ký và quản lý hộ tịch, công chức Tư pháp - Hộ tịch cấp xã cần chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan để cập nhật tình hình, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh, góp phần ổn định trật tự quản lý hành chính trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền hai cấp tại địa phương.

Việc thực hiện chính quyền hai cấp là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, trong đó không làm ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của các giấy tờ hộ tịch đã được cấp. Người dân không cần làm thủ tục cấp đổi lại giấy tờ hộ tịch. Vai trò của UBND cấp xã trong việc tuyên truyền, hướng dẫn và áp dụng công nghệ số sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, không gây xáo trộn đời sống Nhân dân./.

                     Nguyễn Thị Thảo (Phòng Hành chính & Bổ trợ tư pháp)