Tuy nhiên, trong thực tiễn triển khai thi hành Nghị định, các cơ quan, địa phương gặp phải những vướng mắc xuất phát từ quy định của Nghị định số 166/2013/NĐ-CP, cụ thể:

Một là, Nghị định số 166/2013/NĐ-CP còn quy định chung chung về công tác thi hành cưỡng chế trong xử lý vi phạm hành chính. Cụ thể, Nghị định chỉ quy định người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt, ra quyết định cưỡng chế và tổ chức thi hành (tại Chương I) mà chưa quy định chi tiết về công tác phối hợp, huy động nguồn lực, vật lực trong quá trình cưỡng chế.

Hai là, khoản 1 Điều 5 Nghị định số 166/2013/NĐ-CP quy định “Ngay sau khi ra quyết định cưỡng chế, người có thẩm quyền quyết định cưỡng chế phải tổ chức gửi quyết định cưỡng chế cho cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế, tổ chức, cá nhân có liên quan”. Tuy nhiên, việc quy định thời hạn gửi quyết định là “ngay sau khi” dễ dẫn đến tình trạng lạm dụng thời hạn này (có thể hiểu bằng giờ, ngày…), do đó dẫn đến việc áp dụng không thống nhất, ảnh hưởng đến tính kịp thời của việc gửi quyết định cưỡng chế và thi hành việc cưỡng chế. Do đó, cần thiết quy định rõ thời hạn là bằng “giờ” hay “ngày” cụ thể (như thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính hiện nay) để đảm bảo thực hiện thống nhất trong thực tiễn.

Ba là, khoản 1 Điều 14 quy định “Người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền từ tài khoản có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng cung cấp thông tin về tài khoản của cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế theo quy định của pháp luật”. Tuy nhiên, Nghị định chưa có quy định rõ về quyền của người đề nghị cung cấp thông tin trong trường hợp này, gây khó khăn trong quá trình áp dụng.

          Bốn là, Điều 20 Nghị định quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính qua xác minh thông tin về tài sản của đối tượng bị cưỡng chế. Tuy nhiên, trên thực tế khi cưỡng chế thi hành thì một số đối tượng bị cưỡng chế không có tài sản để thực hiện kê biên, trong khi đó Nghị định chưa hướng dẫn thủ tục sau khi xác minh đối tượng bị cưỡng chế không có tài sản để kê biên, dẫn đến lực lượng chức năng còn có những lúng túng trong quá trình thực hiện.

          Khoản 2 Điều 20 Nghị định số 166/2013/NĐ-CP quy định “Cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm cung cấp thông tin về tài sản của đối tượng bị cưỡng chế khi có yêu cầu của cơ quan ra quyết định cưỡng chế”. Tuy nhiên, Nghị định chưa có quy định chế tài để xử lý trong trường hợp các tổ chức tín dụng và tổ chức, cá nhân liên quan không thực hiện việc cung cấp thông tin, gây khó khăn cho các cơ quan, người có thẩm quyền trong quá trình thu thập thông tin

          Năm là, hiện nay tại Nghị định số 166/2013/NĐ-CP không quy định ngoại lệ không áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá. Tuy nhiên, điểm b khoản 1 Điều 35 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định “Không áp dụng kê biên tài sản trong trường hợp người nộp thuế là cá nhân đang trong thời gian chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh được thành lập theo quy định của pháp luật”.. Do đó, khi tình huống này xảy ra trên thực tế có thể làm phát sinh những vướng mắc khi xác định đối tượng bị kê biên tài sản do sự thiếu thống nhất của các quy định nói trên. Trong thời gian tới, cần rà soát để sửa đổi, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Sáu là, Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành quy định 05 biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, gồm: (i) Khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập; (ii) khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân, tổ chức vi phạm; (iii) kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá; (iv) thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính do cá nhân, tổ chức khác đang giữ trong trường hợp cá nhân, tổ chức sau khi vi phạm cố tình tẩu tán tài sản; (v) buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

Trong số 05 biện pháp nêu trên thì có 04 biện pháp đầu tiên là để cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt có hình thức xử phạt tiền và biện pháp cuối cùng là để cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt có biện pháp khắc phục hậu quả. Trên thực tế, có những hình thức xử phạt khác như: Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, đình chỉ hoạt động có thời hạn… nhưng Luật cũng như Nghị định số 166/2013/NĐ-CP chưa có quy định biện pháp cưỡng chế trong trường hợp đối tượng vi phạm không chấp hành quyết định./.

Thanh Hoa